Alaturka: Türk Müziğinde Bir Üslup (1923-1938) – John Morgan O’Connell

Alaturka: Türk Müziğinde Bir Üslup (1923-1938) – John Morgan O’Connell / Çeviren: Ömer İpek

Çevirmenin Takdimi

Türk Müziği sahasında tarihsel ve etnografik bakımdan kıymet ifade eden, alanında şimdiye kadar yapılmış en kapsamlı çalışmalardan biri olan bu kitap, izlediği yöntem itibariyle etnomüzikoloji ve müzik tarih- çiliğine, işlediği konu itibariyle de bütün bir Türk müziği camiasına yeni yaklaşımlar kazandıracağı umuduyla Türkçe’ye kazandırılmıştır. Önemli sanatçıların şahsi hatıratı ve kulaktan kulağa naklolunan anlatıların belir- lediği erken cumhuriyet dönemi müzik tarihinin önde gelen figürlerin- den birisi olarak Münir Nurettin Selçuk’un hayatı ve müzik kariyeri, Tür- kiye’deki köklü değişimleri anlamak için elverişli bir zemin sağlamaktadır. Cumhuriyetle beraber bir biri ardısıra uygulamaya koyulan devrimlerle kendini gösteren değişim dönemi, fikri yükünü pozitivizmden almış bir yaklaşımı müzik alanında da cari kılmıştır. Bu bakımdan erken cumhuri- yet döneminde Türk müziğinin modernleştirilmesi, batılılaştırılması, batı standartlarına uyarlanması gibi fikirlerin, dönemin siyasi ve toplumsal şartları da hesaba katılarak düşünülmesi gerekir.

Münir Nurettin Selçuk’un, bu değişim döneminin müzik alanında yarattığı güvensiz ve belirsiz şartları altında müziğin icra ve sunum tarzına getirdiği yeniliklerle Türk Müziği’ni devrimlerin gadrine uğramasından koruyup, belki de onun hayatiyetine devam etmesine yardımcı olduğu düşünülebilir. Bu değişimleri dönemin şartlarıyla uyum içinde yapabilme başarısını gösteren sanatçı, Türk Müziği’ne adeta batılı bir gömlek giydir- miş fakat bunu yaparken kıymetini gelenekten alan bu müziğin taşıdığı cevheri de olabildiğince muhafaza etmeye çalışmıştır. Genelde doğu kültürünün ifade estetiğinde ruh, gönül, hissediş, aşk gibi tanımlarla ifade edilegelen manevi kanadı oluşturan öncelikli unsuru, sanatsal ifadenin matematik ve mükemmeliyet kanadıyla tamamlamaya gayret etmiş bir sanatçı olarak Münir Nurettin’in inkılapçı bir karakter taşıdığı söylenirse herhalde abartılı bir tespit yapılmış olmaz. Onun başlattığı yenilikler sa- yesinde; icrası, sunumu, tarzı, meslekî ve sosyal ölçütleri daha belirgin bir Klasik Türk Müziği alanı ihdas edilmiştir.

Henüz çocukluk çağımdayken hocam Neyzen Ömer Erdoğdular sayesinde tanıştığım Klasik Türk Müziği’nin anlaşılması ve o geleneği oluşturan isimlerin hakkının teslim edilmesi bu çalışmanın Türkçe’ye kazandırılmasında motivasyon kaynağı olmuştur. Bu çalışmanın yayın- lanmasında pay sahibi olan Albaraka Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Dr. Ahmet Faruk Çağlar ve kitabın editörlüğünü yapan dostum udî Be- kir Şahin Baloğlu’na yol arkadaşlıkları için teşekkür ederim. Ayrıca bu çalışmanın ortaya çıkmasında yardımı dokunan ve bilhassa hayatımın her döneminde benden desteğini esirgemeyen aileme minnet ve şükran borçluyum.

Ömer İpek

John Morgan O’Connell, Alaturka: Türk Müziğinde Bir Üslup (1923-1938), Çev. Ömer İpek, İstanbul: Albaraka Yayınları, 2022)

Liked it? Take a second to support Editör on Patreon!

Alaturka: Türk Müziğinde Bir Üslup (1923-1938) – John Morgan O’Connell

Bu yazıyı sosyal medyada paylaş!

Yazar Hakkında: Editör